Limburgs incubatorennetwerk goed voor 1.100 jobs

LRM en POM Limburg maken profielschets van Limburgs start-up-ecosysteem

De provincie Limburg wordt niet zonder reden het start-upmekka van Vlaanderen genoemd. Het is de provincie met de grootste densiteit aan incubatoren, zeven om precies te zijn, waar 242 bedrijven en 1.100 medewerkers in gehuisvest zijn. De bedrijvigheid en ondernemersdynamiek in Limburg zijn dus groot. In opdracht van de Limburgse Investeringsmaatschappij LRM en POM Limburg, heeft Katho Dulst in het kader van haar stageopdracht aan de UHasselt, het Limburgse start-up-ecosysteem in kaart gebracht. Het is een nulmeting die jaarlijks opgevolgd zal worden. Limburgse start-ups zitten overwegend in ICT en health. 60% krijgt haar vacatures niet ingevuld, en de meerderheid kijkt naar de buurlanden om te internationaliseren.

Onder impuls van de Limburgse Investeringsmaatschappij LRM, en geholpen door lokale partners, werd in het voorbije decennium geïnvesteerd in een netwerk van thematische incubatoren. POM Limburg is een inhoudelijke en strategische partner van het incubatorennetwerk.

Incubatoren zijn plaatsen waar nieuw ondernemerschap kan bloeien. Zij bieden kantoorruimten, labo’s en vergaderfaciliteiten, maar ze onderscheiden zich vooral door hun aanbod op vlak van begeleiding, advies en netwerking. Ondernemers die hun project laten bloeien in een incubator worden actief ondersteund en hebben toegang tot een breed netwerk van financiële en inhoudelijke experts die allemaal samen de groei versnellen.

Het Limburgse incubatorennetwerk bestaat uit 7 locaties, met elk een bijzonder thema:  Corda INCubator (ICT, diensten), IncubaThor (energie, maakindustrie), C-mine Crib (creatieve economie), GreenVille (cleantech, circulair), BioVille (e-health, biotech), Agropolis (agritech) en DronePort (drones). Geen enkele provincie kent een dermate grote concentratie aan incubatoren, die – omdat ze deel uitmaken van hetzelfde LRM-netwerk – ook nog eens onderling samenwerken.

Gedeputeerde voor Economie en voorzitter van POM Limburg Tom Vandeput: “Dankzij onze gezamenlijke incubatorstrategie hebben we in Limburg een sterke aanwezigheid van start-ups kunnen opbouwen. Maar er zijn nog grote uitdagingen voor de toekomst. Zo geloven wij sterk in het samenbrengen van start-ups en mature bedrijven. Ondanks grote inspanningen is het voor mature bedrijven niet evident om steeds bij te blijven met de nieuwste technologische ontwikkelingen. Voor jonge, wendbare start-ups is dat een ander verhaal: innovatie is hun core business. Wanneer die twee partijen elkaar ontmoeten, ontstaat een win-win. Want daar waar een start-up op zoek is naar eerste klanten, zoekt een matuur bedrijf net vernieuwing.”

242 bedrijven, 1.100 jobs
Op vraag van LRM en POM Limburg heeft onderzoeker Katho Dulst in het kader van haar stageproject aan de UHasselt de Limburgse ondernemersdynamiek in cijfers gegoten. Deze eerste studie betreft een nulmeting, het is de bedoeling om dit onderzoek jaarlijks te herhalen.

De zeven Limburgse incubatoren tellen 242 bedrijven: 30% heeft haar locatie in de Corda INCubator, gevestigd op de Corda Campus. Ook de Genkse incubatoren blijken met 48 bewoners voor C-mine Crib (19,6%) en 32 bedrijven van IncubaThor (18,6%) bijzonder veel aantrek te hebben.

Er zijn twee types van huurders: de helft van de bedrijven heeft haar hoofdzetel in de incubator, en kiemt dus voor de volle 100% binnen de incubator. De andere helft van de bewoners zijn bedrijven die hun hoofdzetel buiten de incubator gevestigd hebben. Het gaat dan voornamelijk over niet-Limburgse bedrijven die een extra vestiging nemen in onze provincie. Dit cijfer bevestigt dat het bloeiende start-up-ecosysteem aantrekkingskracht heeft ook buiten de provincie.

Talentvijver
Er werken 1.100 medewerkers in de zeven Limburgse incubatoren. In 20% van de bedrijven is enkel de founder actief, 80% van de start-ups creëert additionele tewerkstelling: 14% van de bewoners heeft een team tussen de zes en de tien medewerkers. 20% van de bedrijven heeft een personeelsbestand tussen de 26 en 35 medewerkers en zijn de echte start-upfase dus ook al gepasseerd. De incubatoren-populatie is relatief jong, want de meeste bedrijven zijn gestart in 2019 (9,8%), 2020 (15,7%), en 2021 (10,8%).

Wat vooral opvalt, is dat de honger naar nieuw talent groot is: zes op tien bedrijven is actief op zoek naar nieuwe werknemers. Gemiddeld is een bedrijf, met openstaande vacatures, op zoek naar drie nieuwe collega’s. De schaarste aan talent speelt zeker ook binnen het jonge maar dynamische start-up-ecosysteem van onze provincie. Enkele uitschieters in het netwerk zijn op zoek naar meer dan tien nieuwe krachten: Absolem en Yitch uit IncubaThor bijvoorbeeld. SGS in GreenVille heeft niet minder dan twintig vacatures openstaan. Daarnaast werken zeven op de tien bedrijven in het incubatorennetwerk veel en vaak met freelancers.

Tom Vanham, algemeen directeur LRM: “Investeringen en campagnes in het verleden hebben het ondernemerschap doen opveren in de provincie. Helaas droogt de talentvijver op en ontbreekt het aan hoofden, handen en voeten om deze bedrijven te laten groeien. Deze trend dreigt het broze jonge ondernemerschap te fnuiken. De Limburgse campussen en incubatoren zorgen nochtans voor interessante carrièrekansen in toekomstgerichte sectoren. We pakken daar nog veel te weinig mee uit. Talent van eigen bodem hoeft dus niet meer naar de hoofdstad te pendelen, ze kunnen in Limburg een schitterende carrière uitbouwen. Zo krijgen we een braingain in plaats van een braindrain.”

Toekomstsectoren
Een incubator is een broedplaats voor nieuwe technologieën. Bijna 80% van de bewoners is bezig met technologische kennis. Artificiële intelligentie, machine learning en big data spannen de kroon. Ook toepassingen rond mobiele applicaties en internet of things zijn terug te vinden bij één op vier bedrijven.

De top drie sectoren waarin de bedrijven actief zijn, zijn: ICT (30%), health (23%) en smart manufacturing (15%). 80% van de bedrijven zijn b2b-bedrijven, terwijl de minderheid zich rechtstreeks richt tot de consumenten (b2c: 20%). Deze verdeling zien we in zo goed als elke provincie terugkomen.

Limburg gaat internationaal
De bevraging toont een grote interesse bij jonge ondernemers om internationaal uit te breiden. De eerste en meeste klanten van de bedrijven bevinden zich in België en de buurlanden Nederland, Frankrijk en Duitsland. 20% van de bedrijven heeft vandaag klanten in de USA.

Opvallend is dat bedrijven vooral kansen zien dichtbij de thuismarkt: Nederland staat op kop (39%), maar ook Duitsland (26%) en Frankrijk (20%) lijken interessante markten voor Limburgse bedrijven. Start-ups lijken eerst ervaring te willen opdoen dichtbij huis, vooraleer ze avonturen aangaan in verdere gelegen markten.  Internationalisering kan betekenen: werken met buitenlandse distributeurs of agenten. Andere start-ups willen in andere markten lokaal mensen tewerkstellen en/of er een kantoor opendoen.

Drie op tien bedrijven geeft tenslotte aan een kapitaalronde achter de rug te hebben met externe partijen. LRM wordt aangegeven als voornaamste risicokapitaalverschaffer en VLAIO als belangrijkste subsidieverlener.

Tom Vanham, algemeen directeur LRM: “LRM investeert al jaren in de uitbouw van een succesvol incubatorennetwerk. We geloven dat de start-ups van vandaag, de werkgevers van morgen zijn. Start-ups brengen vers bloed in de economie. We hebben in de coronaperiode extra gewicht gegeven aan investeringen in familiale en gevestigde bedrijven, maar doen dit zonder ons engagement richting het start-up en scale-up ecosysteem te verlaten. Ook internationaal gaan we ons actiever profileren, om internationaal talent en start-ups aan te trekken. Hiervoor hebben we in het verleden al partnerschappen afgesloten met Flanders Investment & Trade, LIOF, NRW Bank en Belcham (USA).”