De ESG-criteria: Cruciaal voor onze toekomstige samenleving of nu al voorbijgestreefd?
Dubbelpunt
Europa verplicht bedrijven om transparant te rapporteren over hun impact op milieu, sociale kwesties en goed bestuur (ESG). Voor de een is het een noodzakelijk kompas, voor de ander een bureaucratisch keurslijf dat greenwashing in de hand werkt. Is ESG de sleutel tot verantwoord ondernemen, of moeten we het herzien? Twee experts delen hun visie.
Dirk Selis
PRO
Ignace Schops | Voorzitter Bond Beter Leefmilieu Directeur Regionaal Landschap Kempen en Maasland vzw
Deze vorm van rapportering geeft een goed beeld van de impact van bedrijven op mens en milieu. De verkregen data kunnen als een soort dashboard helpen om gerichte maatregelen te nemen. Het is best wel een moeilijke periode waarin bedrijven momenteel opereren en ook daar moeten we rekening mee houden. Maar we leven niet in een tijdperk van verandering, meer een verandering van tijdperk. En dat vergt een andere aanpak.
ESG zoekt een evenwicht tussen financieel economische resultaten, transparantie, sociale belangen en het milieu. In tegenstelling tot wat algemeen aangenomen wordt, blijkt dat die balans leidt tot betere resultaten voor zowel het bedrijf als de samenleving. Investeerders, consumenten en andere belanghebbenden kunnen hierdoor beter geïnformeerde keuzes maken en bedrijven belonen die zich inzetten voor duurzaamheid en ethisch gedrag. Wetenschappelijke analyses – ook in Limburg – tonen aan dat ESG op de lange termijn positieve effecten heeft. Dat betekent dat we moeten doorzetten, maar ook dat de ervaringen van bedrijven kunnen helpen bij het vinden van de juiste mix. Het is begrijpelijk dat bedrijven zich zorgen maken over extra lasten door regelgeving. Echter,
het creëren van een gelijk speelveld in Europa heeft ook voordelen. Bedrijven die zich goed aanpassen aan ESG-criteria en hun beleid hierop aanpassen kunnen zich onderscheiden en een concurrentievoordeel behalen.
‘We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk. Dat vergt een andere aanpak.’
Daarbij, minder regelneverij betekent niet meteen hetzelfde als meer deregulering. Dat is een belangrijke nuance. Minder bureaucratie kan positieve effecten hebben en dat moeten we zeker nastreven, maar het blijft cruciaal dat er normen en regels bestaan die
een gezond milieu en eerlijke arbeidsvoorwaarden waarborgen. Minder bureaucratie is natuurlijk totaal iets anders dan deregulering, die het afschaffen van regels vooropstelt. Met de wereldwijde polarisering in opmars lijkt ook de vraag naar deregularisering en normversoepeling sterk toe te nemen, maar dat zou een kapitale fout zijn. Want de problemen verdwijnen natuurlijk niet door regels te versoepelen. Deregulering leidt tot erg negatieve gevolgen voor de samenleving en het milieu. Het gaat dus om het vinden van een effectieve en haalbare regelgeving die voldoende flexibel is.
CONTRA
Prof. Dr. Wayne Visser | Visiting Professor in Sustainable Transformation Antwerp Management School
Vandaag worden de ESG-criteria op grote schaal misbegrepen. Meer nog, ik ben er niet zeker van dat het de storm waarin het zich nu bevindt, zal overleven. ESG is altijd de interpretatie van duurzaamheid door de bril van de financiële sector geweest. En dus weerspiegelde het vanaf het begin hun prioriteiten en hun kijk op de wereld. En om die reden hebben ze vooral de G van governance een prominente plaats gegeven. Al zou het gaan om de impact van sociale en milieukwesties op de financiële prestaties. Maar dit is dus maar de helft van het verhaal. We zijn net zo geïnteresseerd in de impact van het bedrijf op de maatschappij en het milieu, toch? Dus tenzij bedrijven die dubbele interpretatie gaan omarmen, is het niet echt een nuttig concept.
Daarbij is het debat in de VS omtrent duurzaamheid en dus ESG volledig gepolitiseerd. Onderdeel van de ‘woke agenda’ of het ‘woke mind virus’, zeggen Elon Musk en met hem de hele Republikeinse Partij. Het strookt niet met de Republikeinse, conservatieve, rechtse denkwijze die inhoudt dat er geen beperkingen mogen zijn voor bedrijven en dat de overheid zo klein mogelijk moet zijn. Daarom hebben de ESG-criteria in de Verenigde Staten een echte terugslag gekregen. Zo circuleren er tientallen wetsvoorstellen in verschillende staten in de VS die expliciet anti-ESG zijn en die zelfs stellen dat het nu illegaal is om bedrijven te screenen op basis van ESG-criteria. In Europa leeft dan weer de perceptie dat ESG voornamelijk wordt gebruikt voor greenwashing. ESG wordt als het ware misbruikt door grote bedrijven en banken als middel om een duurzaamheidsclaim te maken. Een grootbank kan de indruk geven dat het duurzaam investeert door pakweg in een windmolenpark te participeren, maar tegelijk investeert diezelfde bank het merendeel in bedrijven die fossiele brandstoffen gebruiken.
‘Als het label een barrière wordt, laat het label dan los. Win de geloofwaardigheid terug en laat zien dat het niet om greenwashing gaat.’
Wat kan de oplossing zijn? Als het label een barrière wordt, laat het label dan los. Het is volgens mij een vergissing om daar te lang aan vast te houden. Ga opnieuw naar criteria die meer mainstream geaccepteerd worden. Laten we proberen de geloofwaardigheid terug te winnen. Laat zien dat het niet om greenwashing gaat. Wat we nodig hebben, is dat bedrijven hun strategieën veranderen, hun producten en diensten fundamenteel aanpassen.
Abonneer je op POMblad!
POMblad in de toekomst ontvangen? Laat dan hieronder je gegevens achter.
Abonneren is gemakkelijk en gratis.
Na het achterlaten van je gegevens krijg je POMblad elke zes maanden automatisch in de brievenbus.
