Vamac uit Diepenbeek bouwt mee aan baanbrekende meetapparatuur voor vacuümruimtes Einsteintelescoop

Onder impuls van POM Limburg en haar Nederlandse tegenhanger LIOF slaan de Nederlandse bedrijven SAC en M3 Engineering de handen in elkaar met het Diepenbeekse productiebedrijf Vamac. De drie spelers ontwikkelen nieuwe apparatuur die nauwkeurig stofdeeltjes kan meten in de vacuümkamers van de Einsteintelescoop. Het gaat om baanbrekende technologie, die later ook toegepast kan worden bij de productie van de meest geavanceerde computerchips.

De Einsteintelescoop is een ultramodern onderzoekscentrum dat onderzoek voert naar de oorsprong van het heelal, zwarte gaten en sterren. De driehoekige telescoop, met zijdes van 10 kilometer lang, wordt zo’n 250 meter onder de grond gebouwd. Het Italiaanse eiland Sardinië en het drielandenpunt in de Maas-Rijnregio zijn nog in de running om het observatorium te bouwen. Gedeputeerde voor Economie en voorzitter van POM Limburg Tom Vandeput: “In 2025 zal Europa de knoop pas doorhakken, maar door meer en meer bedrijven te betrekken wordt ons kandidaatdossier alsmaar sterker. Vergeet niet: de komst van de telescoop zou onze regio twee miljard aan investeringen en 1.500 jobs opleveren.”

Ijskoud vacuüm
In de ondergrondse armen van de Einsteintelescoop worden zwaartekrachtgolven gemeten. Dat gebeurt aan de hand van laserstralen, die heen en weer gekaatst worden tussen spiegels. Precisie is hierbij cruciaal. Om trillingen te vermijden, wordt de installatie gekoeld tot -260°C en in een vacuüm geplaatst, zodat de spiegels niet aanvriezen. Een constante monitoring van de aanwezigheid van stofdeeltjes – die trillingen kunnen veroorzaken – is dus noodzakelijk, maar niet evident in een ijskoud vacuüm.

Stofdeeltjes
Door toedoen van POM Limburg en de Nederlandse ontwikkelingsmaatschappij LIOF bundelen twee ervaren Nederlandse bedrijven, SAC Nederland en M3 Engineering, nu de krachten met het Diepenbeekse Vamac om de aanwezigheid van stofdeeltjes in die vacuümruimtes nauwkeurig te meten. SAC uit Heerlen ontwikkelde in het verleden al een stofdetectiesysteem, dat nu verder uitgebreid wordt in samenwerking met de ingenieurs van M3 Engineering. Concreet gaat het om een specifiek omhulsel voor de meetapparatuur, dat ook in een vacuüm kan functioneren. Het Limburgse Vamac – dat wereldwijd hoogtechnologische klanten heeft – staat in voor de productie van deze behuizing. Dat is geen toeval, want het bedrijf is een pionier op het vlak van 3D-printen van metalen onderdelen.

Baanbrekend
Net als alle innovaties rond de Einsteintelescoop, kent ook deze vacuümmeting een bredere afzetmarkt. Tom Vandeput: “Zogenaamde ‘cleanrooms’, stofvrije ruimtes, winnen alsmaar aan belang. Niet alleen in de zorgsector, zoals we ze ook op onze toekomstige Health Campus zullen integreren. Maar cleanrooms worden ook dagelijks gebruikt in hoogtechnologische industrieën, bijvoorbeeld bij bedrijven als ASML, Melexis en imec voor de productie van computerchips. Bij het ontwikkelen van elektronica kan zelfs een kleine imperfectie tot grote problemen leiden. Dit soort stofmetingen kan dan heel belangrijk zijn. Het gaat dus wel degelijk om een baanbrekende innovatie binnen een belangrijke hoogtechnologische sector. En dat allemaal dankzij de Einsteintelescoop.”

Succesverhaal
Sinds de start van het Einsteintelescoop-project focust POM Limburg op de link tussen de telescoop en bedrijven. POM begeleidt bedrijven en brengt hen rond de tafel met kennisinstellingen. Tom Vandeput: “Het Limburgse Einstein-succesverhaal zet zich verder. Na onder meer Aperam, Calculus en Agrippa is dit het achtste bedrijf uit onze regio dat haar diensten aanbiedt. Zo wordt ons dossier niet alleen sterker, maar krijgt Limburg ook een stevige innovatieboost.”