Portretten van innovatie

Hoe creativiteit het verschil kan maken

Creatief ondernemerschap wordt vaak herleid tot kunst en design. Maar creativiteit is veel meer dan dat. Het is het vermogen om tot iets nieuws te komen, om oplossingen te bedenken voor problemen. Creativiteit is een bron voor innovatie en vooruitgang. Hoe meer bedrijven innoveren, hoe sterker ze worden en hoe meer toegevoegde waarde ze creëren. We vroegen vier toonaangevende bedrijven hoe zij de innovatiekracht van hun medewerkers ontketenen. Vier portretten van innovatie.

Wat is de definitie van innovatie en creativiteit voor BergHOFF?

“Het zijn twee termen die nauw bij elkaar liggen, maar toch zeer verschillend zijn. Daarom bekijken we beide termen ook breed. Creativiteit zit verweven in het DNA van BergHOFF en zijn werknemers. Dat was voor mij ook meteen de belangrijkste drijfveer om me aan te sluiten bij het team van BergHOFF. Voor ons is creativiteit een manier van denken, waarbij we onder meer bekijken of een nieuw idee haalbaar is. Innovatie is dan weer het implementeren van die creativiteit tot een reëel product. We worden in de sector getypeerd als een toonaangevend bedrijf, net omdat we een sterke focus hebben op innovatie en design.”

Hoe wakkeren jullie creativiteit en innovatie aan binnen BergHOFF?
“Wij zijn een grote voorstander van participatief management. Elk idee is waardevol, niets is te gek. Belangrijke voorwaarde is dat medewerkers een idee kunnen lanceren in een veilige omgeving. Iedereen moet zich op zijn gemak voelen om een idee te uiten of feedback te geven. Die veilige basis maakt innovatie binnen het bedrijf mogelijk. Medewerkers zitten samen, bespreken wat het probleem is en gaan vervolgens individueel aan de slag. Zo krijgt iedereen eerst de kans om individueel na te denken over een oplossing, om daarna als team tot de beste oplossing te komen. Innovatie is dus teamwerk en geen succesverhaal van individuen.”

Op welke manier zorgen jullie voor die veilige omgeving?

“We hebben binnen BergHOFF een zeer vlakke structuur. We werken als management hands-on aan de projecten. Daarnaast communiceren we ook open over onze ideeën met de werknemers. Zo laten we producttekeningen rondgaan op verschillende afdelingen binnen ons bedrijf, zodat iedereen de kans krijgt om feedback te geven. Een idee kan al eens van richting veranderen, innovatie is dus een groeiproces. Soms verloopt het snel, maar soms doen we er ook jaren over.”

Hebben jullie nog een aparte innovatie-afdeling?

“Traditioneel wordt innovatie gekoppeld aan R&D. In deze afdeling zitten meestal de creatiefste medewerkers. Maar bij BergHOFF sluiten wij die creativiteit niet op in één afdeling. Je kan ook creatief zijn door nieuwe toegevoegde waarde te bieden. Een IT-medewerker kan bijvoorbeeld onderzoeken op welke manier het bedrijf sneller kan inspelen op de noden van de klant. Een verkoper kan nieuwe wegen bewandelen buiten de traditionele verkoopskanalen. Creativiteit zal in de toekomst een belangrijke rol spelen om mee te kunnen met snelle veranderingen. Het wordt de sleutel tot innovatie.”

Krijgen jullie ook wel eens te maken met tegenvallers?

“Tegenvallers heb je altijd, maar je moet hieruit lessen trekken. Eerst evalueren en dan verder bouwen of aanpassen. Dat creatief proces is dus niet verloren. Ook externe factoren kunnen een rol spelen. Soms breng je producten te vroeg op de markt en soms breng je te veel op de markt. Intern hebben we wel vaker op de rem moeten staan. Je moet de markt tijd gunnen om je producten te verteren en verwerken. Soms geldt het principe less is more en moet je deze producten extra goed begeleiden om het marktaandeel te laten groeien.”

Waarom is innoveren belangrijk?

“Innovatie geeft een bepaalde dynamiek aan de groep, wat zeer belangrijk is. Maar we willen ons uiteraard ook onderscheiden van de anderen. Verbeelding en creativiteit zullen in de toekomst nog aan belang winnen. Daarom moet je weg van de klassieke bedrijfsprocessen waar je alleen maar produceert en verkoopt. Het draait vandaag meer om het continu prikkelen van de consument en het snel kunnen inspelen op omstandigheden die niet altijd even optimaal zijn. Innovatie bereidt ons voor op de economie van morgen.”

Is het makkelijk om draagvlak te vinden voor al die veranderende bedrijfsprocessen?

“Het is heel moeilijk om draagvlak te creëren, omdat we allemaal comfortseekers zijn. Creativiteit en innovatie staan vaak haaks op bestaande procedures. Verandering zorgt voor onrust. Open communiceren kan draagvlak creëren. Vertel aan je omgeving waarom je bepaalde zaken doet, schep duidelijkheid. Vertel de voordelen voor de onderneming én het personeel.”

Setle

Hometown: Hasselt
Sinds: 2019

Thibaut Nivelles | CEO en oprichter
Pieter Noyens | Lead Backend en AI Engineer

Jullie zitten in de incubator op Corda Campus. Wakkert dat ook de innovatie aan?

THIBAUT: ‘Het is een dynamische omgeving met veel innovatieve start-ups. Elk bedrijfje heeft dan wel zijn eigen kantoorruimte, maar in de gemeenschappelijke delen raak je makkelijk aan de praat met andere jonge ondernemers en hun experten. Voor mij is het een inspirerende werkplek en een fijne community om deel van uit te maken.’

PIETER: ‘Dat kan ik alleen maar beamen, ik heb er zelfs mijn job bij Setle aan te danken. Als zelfstandige liep ik vaak rond op Corda Campus. Zo heb ik Thibaut ontmoet, we hadden er allebei een lange dag opzitten en zijn dan aan de praat geraakt. Die omgeving van start-ups spreekt me wel aan, vooral omdat je in een start-up meerdere rollen hebt en niet één afgelijnde taak. Iedereen deelt er zijn kennis en visie met elkaar en dat is bijzonder leerrijk.’

Wat is voor jullie de definitie van innovatie?

THIBAUT: ‘Innovatie is het aanbieden van eenvoudige en creatieve oplossingen voor dagdagelijkse problemen waar mensen mee te maken krijgen. Als een oplossing te ingewikkeld is, dan is het meestal niet de beste oplossing. Een innovatieve oplossing moet begrijpelijk en schaalbaar zijn. Daarnaast moet je doelgroep groot genoeg zijn om over innovatie te kunnen spreken. Anders los je enkel het probleem van een individu op.’

PIETER: ‘De innovatie gebeurt op het moment dat je een match ziet tussen het probleem en de mogelijkheden die er bestaan. Binnen mijn vakdomein heb je vandaag de luxe dat je een grote open source blokkendoos ter beschikking hebt. Maar dat mag niet je enige vertrekpunt zijn. Zelf vind ik het uitdagend om met experimentele open source toepassingen aan de slag te gaan en te onderzoeken hoever je kan geraken om het als een stabiele oplossing te implementeren. Binnen een start-up mag je verder denken dan wat er standaard wordt gedaan.’

Hoe pakken jullie innovatie aan binnen Setle?

THIBAUT: ‘We vinden het altijd belangrijk om quick-and-dirty te bouwen. Zo twijfelen we niet te lang en ontwikkelen we continu kleine ‘blokjes’ software. Die toetsen we vervolgens af op de markt. Indien het een succes is, bouwen we dit verder uit. Op die manier ontwikkelen we enkel tools die ook nuttig zijn voor onze gebruikers. Binnen Setle mogen medewerkers zelf ook oplossingen voorstellen.’

PIETER: ‘Doordat we een klein team zijn, kan je dagelijks peer-to-peer overleggen. Via een projectmanagementsysteem houden we de vooruitgang bij. Iedereen voelt zich ook vrij genoeg om te zeggen wat hij of zij vindt en daar wordt dan ook effectief iets mee gedaan. We luisteren als team goed naar elkaar.’

THIBAUT: ‘Een ellenlang beslissingsproces remt innovatie af, net als een omgeving waarin werknemers schrik hebben om zelf met ideeën te komen. Daarom zijn onze medewerkers vrij om creatieve input te geven, liefst zonder dat ze rekening moeten houden met budgetten of andere praktische bezwaren.’

Jullie springen liever meteen, dan alles eerst tot in de diepte te analyseren?

THIBAUT: ‘Precies. Dat komt omdat we lean bouwen, snel en doordacht. Het is efficiënter om meteen een nieuwe ontwikkeling te bouwen en te testen.’

PIETER: ‘Testen wordt vaak als een luxe gezien, maar het zou geen luxe mogen zijn. Er is een gezond evenwicht nodig tussen tot in de diepte analyseren en gewoon in het diepe springen en proberen. Het devies binnen een start-up is vaak gewoon gaan en niet verlegen zijn om te falen. Het is oké als je op je bek gaat, maar het moet wel beredeneerd zijn. Je moet ervoor zorgen dat je vooraf goed weet wat je uit het testproces gaat leren.’

Dagen de gebruikers van de applicatie jullie ook uit om de renovatietool te verbeteren?

THIBAUT: ‘Voor we een nieuwe release doen, toetsen we dit af bij onze businessklanten en eindgebruikers. Binnen Setle is er één medewerker verantwoordelijk voor de gebruikerservaring, hij werkt actief samen met onze doelgroep. We hebben ook geen schrik om een ‘stom’ concept voor te stellen, omdat het contact met onze klanten vlak is. Bij elk idee weten we bij wie we terecht kunnen voor zowel positieve als negatieve feedback. Dit versterkt Setle enorm.’

PIETER: ‘Daarnaast is het belangrijk om vanaf dag één future proof na te denken over je applicatie. Zo kiezen we bewust voor een modulair systeem in de backend waar we telkens kleine blokjes aan kunnen toevoegen. Als ontwikkelaar neem ik soms al stappen in het ontwikkelingsproces, die nog niet naar boven gekomen zijn tijdens de gebruikersanalyse. Zoals bijvoorbeeld in de backend al de mogelijkheid voorzien dat een account van een makelaar kan worden uitgebreid met onderkantoren. Op die manier zorg je ervoor dat je applicatie niet vastloopt in de toekomst.’

THIBAUT: ‘Onze medewerkers zoeken voortdurend naar oplossingen om de gebruikerservaring te verbeteren. Je moet aan onze applicatie voelen dat die met liefde en oog voor detail gemaakt is. Als vervolgens je eindgebruiker verliefd is op je product, dan heb je het grootste concurrentievoordeel als onderneming.’

Welke tip heb je voor andere ondernemers die willen innoveren?

THIBAUT: ‘Voor de opstart van Setle had ik nog geen ervaring met software ontwikkelen. Het was dus een zeer leerrijk proces. Mijn tip is om er gewoon voor te gaan, zonder er al te veel over na te denken. Daarnaast hebben we dagelijks heel veel plezier, dat is ook onze belangrijkste drijfveer bij het innoveren.’

PIETER: ‘Misschien geen tip voor andere ondernemers, maar wel voor pas afgestudeerden. Als startende IT’er zou ik ervoor zorgen dat je in een omgeving terechtkomt waar je ook kan leren van elkaar. Daarom mijn advies: zoek een scale-up die haar bestaansrecht al heeft bewezen en waar je in een leuk team terechtkomt. Dat is de beste leerschool.

BioStrand

Hometown: Diepenbeek
Sinds: 2019

Ingrid Brands | CEO en oprichter
Georgios Triantopoulos | Data Scientist

Wat is voor jullie de belangrijkste reden om te innoveren?

INGRID: ‘De drang naar vernieuwing zit een beetje in onze natuur. Je kijkt rondom je en ziet binnen de genetica en bio-informatica zaken die je kan verbeteren of anders wil aanpakken. En dan begint het automatisch te kriebelen. Want als je een oplossing kan bedenken, dan zorgt dat ook voor een maatschappelijke meerwaarde. Dat is het leuke aan geneeskunde.’

GEORGIOS: ‘Als werknemer voel ik me vrij om nieuwe ideeën te uiten. Er wordt niet alleen geluisterd, maar we gaan er ook daadwerkelijk mee aan de slag. Als data scientist vind ik het prettig om out-of-the-box te mogen denken. Het is fijn dat daar binnen BioStrand ruimte voor is.’

Hoe verloopt dat innovatieproces bij BioStrand?

INGRID: ‘Bij het ontwikkelen van onze technologieën werken we altijd in drie stappen. De eerste stap is zoeken naar nieuwe elementen waarin je kan innoveren. In een volgende stap gaan we na wat de connectie is tussen de verschillende elementen, om ze vervolgens op een multidisciplinair niveau met elkaar te verbinden. Ons team bestaat ook bewust uit een groep mensen die allemaal gespecialiseerd zijn in een ander vakgebied.’

GEORGIOS: ‘Dat ervaar ik zelf ook bij brainstormsessies rond nieuwe ontwikkelingen. Doordat elke collega een andere expertise heeft, bekijk je een probleem ook vanuit meerdere invalshoeken. Wat logisch lijkt binnen de statistiek, is dat misschien helemaal niet binnen de biologie.’

Moeten nieuwe medewerkers dan ook complementair zijn aan het huidige team?

INGRID: ‘Een nieuwe medewerker moet passen binnen het multidisciplinaire team en onze open communicatie- en discussiecultuur. Je kan het ergens mee eens zijn, maar soms hebben we liever dat iemand het oneens is. Zo ontstaat er een discussie die tot nieuwe ideeën kan leiden. Wij kiezen dus graag voor medewerkers die deze bedrijfscultuur versterken.’

GEORGIOS: ‘Op mijn eerste dag werd dat meteen duidelijk gemaakt. Het management vroeg me toen uitdrukkelijk om niet gewoon ‘ja te knikken’, maar om zeker aan te geven wanneer ik het niet eens ben met iets. Die open communicatiecultuur stimuleert de innovatie.’

Worden nieuwe ideeën vooral top-down in de organisatie gelanceerd?

GEORGIOS: ‘Zowel top-down als bottom-up. Soms komt mijn manager met een idee en vraagt hij me hoe we dit kunnen implementeren, op een ander moment mogen we dan weer onze feedback over bepaalde nieuwigheden geven of zelf een nieuw idee aandragen. Dat tweerichtingsverkeer is erg belangrijk, zeker bij een start-up. Enerzijds word je gehoord en anderzijds kan je een bijdrage leveren die niet alleen het bedrijf versterkt, maar ook belangrijk is voor de wetenschap en de maatschappij. Dat geeft veel voldoening.’

INGRID: ‘We passen het principe toe dat als je een idee hebt, je het ook moet delen. Bij een nieuwe release brengen we bewust het hele team samen, dat verhoogt de kritische massa. Iedereen is vrij om zijn of haar mening te geven. Op die manier kunnen we een bepaalde stap vanuit zoveel mogelijk perspectieven bekijken. Na dat teamoverleg hakt het management finaal de knoop door en leggen we onze beslissing nadien ook uit aan het team.’

BioStrand wordt ook wel eens de Google van de genetica genoemd. Wat doen jullie precies?

INGRID: ‘De technologie die vandaag gebruikt wordt om genetische datasets te analyseren, dateert van de jaren tachtig. Het is een tijdrovend proces waarbij de zoekruimte gelimiteerd is omwille van de beperkte rekenkundige computercapaciteit. Via onze methode kan je razendsnel doorheen onbeperkte hoeveelheden genetische data zoeken. We hebben een zoekmachine ontwikkeld die sequenties van DNA, RNA en eiwitten met elkaar kan vergelijken en dit door meerdere databanken tegelijk. We spreken niet meer over een proces dat uren duurt, maar seconden. Dat kan dus een enorme revolutie teweegbrengen in de precisiegeneeskunde, de ontwikkeling van nieuwe medicijnen of nieuwe toepassingen in de landbouw en gewasbescherming.’

Jullie oplossing staat dus haaks op de traditionele oplossing. Is het dan makkelijk om klanten te winnen?

INGRID: ‘Het vraagt inderdaad extra inspanningen om mensen te overtuigen. Velen zien de traditionele oplossing als een gouden standaard, ondanks de minpunten. Men wil graag weten hoe onze oplossing zich verhoudt tot de methodes die men kent. Vaak krijgen we de reactie ‘too good to be true’. Dat dwingt ons om ons voortdurend met de concurrentie en de ‘State of the Art’ te vergelijken, om zo argumenten te vinden om mensen die actief zijn in dit domein te kunnen overtuigen.’

Skilpod

Hometown: Geel
Sinds: 2012

Filip Timmermans | CEO en oprichter
Gil Cnops | Faseverantwoordelijke Plumbing & HVAC

Een instapklare woning in amper 2 weken. Hoe zijn jullie op dat innovatief idee gekomen?

FILIP: ‘Tien jaar geleden had ik zelf bouwplannen en geen zin in veel rompslomp en een lang bouwproces. Maar er waren nauwelijks alternatieven. Als ingenieur in de automotive sector was ik vooral verbaasd om vast te stellen dat het bouwproces niet geëvolueerd was, terwijl de auto-industrie bijna elke minuut innoveert. Het heeft me gestimuleerd om samen met Jan Vrijs een nieuwe manier van bouwen en wonen te lanceren. Als een wagen van de band kan rollen in een fabriek, waarom dan geen woning? Het is sneller, efficiënter en makkelijker op te volgen. We zijn opgestart in een productieatelier van 300 m² in Meeuwen-Gruitrode en begin 2015 verhuisd naar een productiesite van 10.000 m² in Geel. Uiteindelijk willen we evolueren naar een assemblageformule met fabrieken die we makkelijk kunnen kopiëren en internationaal uitrollen.’

Een nieuw bouwproces dat blijft evolueren. Wat betekent dat concreet op de werkvloer?

FILIP: ‘Dat iedereen continu bezig is met innovatie, zowel op materiaal- als productniveau. Door de coronacrisis hebben we ons sneller dan voorzien op de markt van particuliere woningen moeten richten. Flexibiliteit is belangrijk in een scale-up, je hebt dus werknemers nodig die om kunnen met die snelle veranderingen.’

GIL: ‘Persoonlijk trekt me die verandering wel aan. Het is ook één van de redenen waarom ik drie jaar geleden voor een job bij Skilpod heb gekozen. Meedenken en meewerken aan die nieuwe bouwvisie is erg uitdagend. Nieuwe trends opvolgen of je verdiepen in de nieuwste technologieën vind ik bijzonder leuk. Vooral als een nieuw idee effectief geïntegreerd wordt in het woonconcept van Skilpod. Dat is de grootste voldoening.’

Op welke manier kunnen de medewerkers meewerken aan die nieuwe bouwvisie?

FILIP: ‘We laten onze werknemers regelmatig samenkomen in subgroepen. De ideeën die daaruit ontstaan, vloeien door naar onze ingenieur-manager die ze vervolgens beoordeelt en feedback geeft. Innovatie zit ook op elk niveau binnen het bedrijf: van de kleinste schroef tot het businessmodel. Elke stap in het productieproces wordt kritisch bekeken en onderzocht, zowel door de medewerkers die de producten moeten samenstellen als het management.’

GIL: ‘Als er een nieuw woonformat wordt uitgetekend door onze ontwerpers, mogen wij daar vanuit onze expertise onze mening over geven. Doordat wij als productieploeg al vroeg bij de plannen betrokken worden, kunnen we de foutenlast tijdens het productieproces sterk verminderen. De ontwerper kan aan de hand van onze feedback anticiperen op zaken die mogelijk voor problemen zorgen. Daarnaast heeft het management zeker ook oor naar nieuwe ideeën of een andere manier van werken. En zo wint uiteindelijk iedereen, het bedrijf, de werknemers en de klant.’

Doen jullie zelf ook veel onderzoek?

FILIP: ‘Skilpod is een R&D-bedrijf, we doen veel onderzoek naar hoe we de woning kunnen heruitvinden. We pakken een woning aan zoals Apple een iPhone maakt of Elon Musk een Tesla. We denken eerst goed na, investeren in R&D, perfectioneren ons product en brengen het dan pas op de markt. Zo hebben we op dit moment een tiental modulaire woonconcepten waaruit klanten kunnen kiezen. Het grondplan ligt vast, enkel de afwerking is beperkt variabel. Dat houdt het bouwproces eenvoudig en betaalbaar.’

GIL: ‘Dat conceptdenken is ook belangrijk binnen elk bouwteam op de werkvloer. Zo denkt mijn team mee na over hoe we een badkamer prefab kunnen maken, zodat het sanitair als een module kan geïntegreerd worden in de woning. Doordat we woningen volledig in een fabriekshal bouwen, kunnen we de voorzieningen ook onmiddellijk aansluiten op water of elektriciteit en zo meteen testen of alles klopt en werkt.”

Welke uitdagingen liggen er nog op de innovatietafel?

GIL: ‘Ik verwacht dat circulair bouwen de grootste uitdaging wordt. We zullen oplossingen moeten bedenken om kabels, buizen en andere materialen niet meer in de vloer of wanden te verwerken. Zodat we nadien het huis makkelijker kunnen updaten met de nieuwste technologie.’

FILIP: ‘We willen ook een servicemodel ontwikkelen, waarbij we als eigenaar van de woning ook voor het onderhouds- en energiecontract zorgen. In Nederland plaatsen we op dit moment de eerste woningen die gebruik zullen maken van zo’n serviceconcept. Wooncoöperaties bieden vaak enkel de huisvesting aan, daar zit dus een gat in de markt dat wij willen dichten. Skilpod wil via een serviceconcept de total cost of ownership gelijkstellen aan de total cost of usership. Dan maakt het op zich niet meer uit of je een woning koopt of huurt.’

Nog een innovatietip voor andere bedrijven?

FILIP: ‘Innoveer in stappen. Implementeer ideeën eerst op kleine schaal, zo kan je op een veilige manier nagaan welk effect ze hebben op het productieproces en het uiteindelijke product. Testen, experimenteren, evalueren en dan pas implementeren. Zo gaan je kosten niet in overdrive en beperk je de impact op het bedrijf.’

GIL: ‘Hou een open blik door niet alleen nieuwe technologieën en trends in je eigen domein te volgen, maar ook trends in de maatschappij of binnen andere sectoren.’

FILIP: ‘Daar kan je inderdaad veel uit leren, het is een kruisbestuiving die veel kan opleveren. Daarom ga ik zelf ook naar beurzen die totaal niets met de bouwsector te maken hebben. Als je zelf geen breed interesseveld hebt, laat je dan omringen door mensen die dat wel hebben.’