Cijfer in de kijker

Slechts 1,7% meer STEM-gediplomeerden in Limburgse hoger onderwijsinstellingen in 3 jaar tijd

Technologie en digitalisering spelen een steeds grotere rol in onze economie en samenleving. Het gevolg is dat bedrijven steeds vaker op zoek zijn naar werknemers met een STEM-achtergrond (Science, Technology, Engineering en Mathematics) om hun economische groei te waarborgen. Vandaag merken werkgevers op dat deze zoektocht steeds moeilijker verloopt. Meer jongeren warm maken voor een STEM-opleiding blijft dan ook een grote uitdaging voor het onderwijs en bedrijfsleven.

In het schooljaar 2020-2021 reikten de Limburgse hoger onderwijsinstellingen ongeveer 6.750 diploma’s uit (bachelor of master, excl. graduaatsopleidingen). Op basis van de laatste provinciale STEM-monitor van het Departement Onderwijs waren precies 1.863 hiervan – ofwel 27,6% – STEM-diploma’s, het laagste aandeel van alle Vlaamse provincies. In Oost-Vlaanderen reikte het hoger onderwijs relatief gezien het hoogste aandeel STEM-diploma’s uit (29,1%). In Vlaanderen was 28,3% van de 63.000 uitgereikte diploma’s een STEM-diploma[1].

In vergelijking met drie jaar eerder reikte het Limburgse hoger onderwijs amper 1,7% STEM-diploma’s meer uit. Een evolutie die iets sterker is dan de algemene stijging van het aantal diploma’s in Limburg (+0,7%), maar die aan de lage kant is in vergelijking met de andere Vlaamse provincies. Enkel in West-Vlaanderen daalde het aantal STEM-diploma’s (-2,5%). Oost-Vlaanderen spant de kroon in positieve zin. Daar steeg het aantal STEM-diploma’s met 20,2% in vergelijking met drie jaar eerder. Gemiddeld in Vlaanderen was die groei gelijk aan 10,2%. Hoewel de gerapporteerde provinciale cijfers uit de STEM-monitor voor het laatste jaar nog niet helemaal definitief zijn, tonen zij toch al aan dat de potentiële STEM-uitstroom in verschillende snelheden toeneemt.

47% van de leerlingen in het Limburgse secundair onderwijs studeert af met een STEM-diploma

Naast diploma’s in het hoger onderwijs is het ook goed om stil te staan bij de uitstroom in het secundair onderwijs. Het is immers daar dat jongeren worden klaargestoomd voor STEM-richtingen in het hoger onderwijs. In 2020-2021 studeerden ruim 7.800 leerlingen af aan het secundair onderwijs in Limburg. 46,6% van hen (ofwel 3.638 leerlingen) ontvingen een STEM-diploma. In vergelijking met de andere Vlaamse provincies is dit aandeel enkel hoger in Vlaams-Brabant (47,2%). Gemiddeld in Vlaanderen ontving 45,4% van de afgestudeerden in het secundair onderwijs een STEM-diploma.

Alle onderwijsvormen in het secundair onderwijs bieden STEM-richtingen aan. Opvallend is dat het aandeel STEM-diploma’s in het totaal aantal diploma’s binnen iedere onderwijsvorm in Limburg hoger ligt dan in Vlaanderen. Het aandeel STEM-diploma’s is veruit het grootst in het ASO (56,6% in Limburg). In het TSO (42,1%) en BSO (41,1%) verlaten zowat 4 op 10 Limburgse scholieren de secundaire schoolbanken met een STEM-diploma op zak. Vooral in het BSO is het verschil tussen Limburg en Vlaanderen vrij groot.

2 op 5 Limburgse leerlingen uit STEM-richting in het secundair kiest ook voor STEM in het hoger onderwijs

De keuze voor een STEM-opleiding in het hoger onderwijs is vaak verbonden met de keuze voor STEM in het secundair onderwijs. In die doorstroom heeft Limburg nog een achterstand weg te werken. Uit de meest recente cijfers van het departement Onderwijs en Vorming (schooljaar ’20-’21) blijkt dat 40,8% van de leerlingen die in Limburg met een STEM-diploma afstudeerden in het secundair onderwijs, ook een STEM-richting kiezen in het hoger onderwijs. Gemiddeld in Vlaanderen is die doorstroom een stuk hoger (47,0%). Bovendien is de STEM-doorstroom van secundair naar hoger onderwijs in vergelijking met de andere Vlaamse provincies het laagst in Limburg. In de provincie Antwerpen is die doorstroom het hoogst: bijna de helft (49,6%) van de STEM-leerlingen in het secundair stroomt door naar een STEM-opleiding in het hoger onderwijs.

Werkgevers zijn dringend op zoek naar STEM-profielen

STEM-profielen zijn erg gegeerd op de arbeidsmarkt. Uit het jongste schoolverlatersrapport van VDAB blijkt duidelijk dat globaal gezien STEM-schoolverlaters vlotter dan gemiddeld doorstromen naar de arbeidsmarkt. In masteropleidingen zoals architectuur of farmaceutische wetenschappen is na één jaar geen enkele schoolverlater nog werkzoekend. Gemiddeld zoekt 6,7% van de Limburgse schoolverlaters na één jaar nog steeds naar werk[2]. Ook professionele bachelors in de elektronica-ICT en biomedische laboratoriumtechnieken zijn zeer gegeerd op de arbeidsmarkt. Ook hier is bijna niemand van de Limburgse schoolverlaters met zulk diploma na één jaar nog op zoek naar een job.

De professionele bacheloropleiding in de industriële wetenschappen en technologie is het populairste STEM-studiegebied. Zowel in Limburg als in Vlaanderen telde dit studiegebied de meeste schoolverlaters van alle STEM-richtingen. En ook daar was nauwelijks 2,4% van de Limburgse schoolverlaters na één jaar nog werkzoekend.

Het mag dus duidelijk zijn dat werkgevers op zoek zijn naar STEM-schoolverlaters en dit geldt zeker niet alleen voor hoger opgeleiden. Ook studenten uit STEM-richtingen met arbeidsmarktfinaliteit binnen het BSO vinden sneller een job dan hun medeleerlingen zonder STEM-diploma. Bijvoorbeeld 2,0% van de Limburgse jongeren met een secundair diploma fotolassen is na één jaar nog steeds op zoek naar werk. Gemiddeld zoekt 8,7% van de Limburgse jongeren met een BSO-diploma na één jaar nog steeds een job.

Om aan de toenemende vraag vanuit het bedrijfsleven te voldoen, én om de jobkansen van jongeren te verhogen blijft het voor Limburg dus een uitdaging om de toename aan STEM-uitstroom te versnellen en om in te zetten op meer doorstroom van STEM-leerlingen uit het secundair onderwijs naar het hoger STEM-onderwijs. Op beide vlakken lopen we immers achter op de rest van Vlaanderen.

Voor meer gedetailleerde sociaaleconomische cijfers voor Limburg kan je steeds contact opnemen met de kenniscel op 011 300 100 of info@pomlimburg.be.

Publicatiedatum: 22 december 2022

[1] Om een vergelijking in de tijd mogelijk te maken wordt het aantal STEM-diploma’s in het hoger onderwijs hier berekend zonder de graduaatsopleiding. Vanaf 1 september 2019 werd namelijk de graduaatsopleiding toegevoegd aan het hoger onderwijs.

[2] Zie ook ons vorig ‘cijfer in de kijker’: Slechts 6,7% van de schoolverlaters is na een jaar nog op zoek naar werk